Meest bekend en minst gekend
De nachtegaal is de meest bekende en minst gekende vogel, volgens literatuurhistoricus Martien de Jong. Het is een treffende omschrijving van deze vogel. Bijna iedereen weet dat de nachtegaal een fraai zingende vogel is, maar weinig mensen hebben hem in het echt (bewust) gehoord en nog minder mensen hebben hem gezien. En voor inwoners van een stad achter de duinen kan dat eigenlijk niet. De helft van de Nederlandse nachtegalen broedt namelijk in de duinen, ook onze duinen!

De nachtegaal is omgeven met mysterie en mystiek en leeft, om Martien de Jong nog maar eens te citeren, ‘meer in de kooi van de literatuur dan in de vrije ruimte van wolken en bomen’. Dat laatste klopt niet helemaal, want nachtegalen zijn meer bewoners van het dichte struikgewas dan van bomen.

Nachtelijke (duin)zangers
De nachtegaal is een vogel die ook in de nachtelijke uren zijn zang laat horen. Dat werd hem niet altijd in dank afgenomen en zo ontstond in de zeventiende en achttiende eeuw een gebruik om in de nacht op nachtegalen te schieten. Wat in diverse steden vervolgens weer verboden werd, omdat in het donker schieten in dichtbevolkt gebied niet zonder gevaar is.

De zang van de nachtegaal is maar een in een beperkte periode van het jaar te horen. Nachtegalen zijn trekvogels die rond half april arriveren en in augustus weer vertrekken. Hartstochtelijk zingen doen ze maar tot half juli.

Buiten de duinen hebben nachtegalen het moeilijk door onder andere de verdroging van bossen. In de duinen ging het ze voor de wind, juist vanwege te weinig beheer van de duinen. De noodzaak om duinen weer te laten stuiven, om zo tal van andere specifieke duinsoorten zoals de zandhagedis in mijn vorige blog te laten overleven, maakt dat ook de aantallen nachtegalen in de duinen waarschijnlijk wat gaat afnemen. 

Bijna Koningsdag
De Vlaamse dichter Guido Gezelle schreef een ode aan de nachtegaal met de titel ‘Waar zit die heldere zanger…’

Waar zit die heldere zanger, dien
 ik hooren kan en zelden zien,
 in 't loof geborgen,
 dees blijden Meidagmorgen?
o wondere tale
van koning Nachtegale!

Ik zou zeggen, begin je Koningsdag eens vroeg in de ochtend in de duinen om naar deze Koningszanger te gaan luisteren!

Tip!
Wil je meer vogelgeluiden (leren) herkennen? Installeer dan de gratis Merlin app. Deze app herkent automatisch vogelgeluiden en geeft (in het Engels) direct aan welke vogel je hoort. Zo mis je nooit meer de nachtegaal!

Hoofdfoto: Jonge nachtegalen (Foto: Pixabay)

Lees ook: 
Aan de slag met natuurherstel duinen, het thuis van 6.800 soorten!
Martin's blog: Draakjes in de duinen