Kou, geel en rood
De belangrijkste trigger voor bomen om te verkleuren is ongetwijfeld koude. Na een stevige nachtvorst in oktober wordt doorgaans de verkleuring goed in gang gezet. Omdat tegenwoordig vorst steeds langer uitblijft duurt het steeds vaker tot in november pas voordat de groene blaadjes via de kleuren geel en rood veranderen in roestbruin.

Wist je trouwens dat Europese bossen in de herfst doorgaans geel verkleuren, terwijl in Noord-Amerika en Azië bomen over het algemeen rood zijn? Het schijnt nog een erfenisje uit de ijstijden te zijn. Je kunt dit buiten zelf goed zien. De Amerikaanse eik en het Amerikaans krentenboompje kleuren in de herfst felrood en onze inlandse eiken en lindes kleuren geel.

Vaak hebben bomen van andere continenten ook veel intensere kleuren. De Amerikaanse vogelkers kleurt weliswaar niet rood, maar het is een van de meest intens geel gekleurde bomen die we in onze bossen kunnen bewonderen. En het niet natuurlijk voor niets dat de Japanse Tuin in het najaar geopend is. Het is dan een bont spektakel van kleuren.

Vrolijke droefheid
Ik word vaak heel vrolijk van de herfst. De prachtige kleuren, het licht en de wind die met de bladeren speelt, de talloze paddenstoelen die overal en nergens verschijnen, vogels die uit verre oorden hier komen overwinteren of op doortrek ons land even aan doen en natuurlijk de lekkernijen en de vorm van tamme kastanjes en hazelnoten die bospaden kunnen bezaaien.

Maar de herfst heeft soms ook wat treurigs. Het is immers ook bij uitstek het seizoen van verval. Een overgang van iets dat was naar iets dat er tot aan het voorjaar niet meer is. Niemand schreef er mooier over dan Hanny Michaelis in het gedicht Herfst:

De bomen roesten in het zieke licht
langs somber in zichzelf gekeerde grachten.
In wilde, stormdoorvlaagde regennachten
vertoont de maan een bleek, behuild gezicht

boven de lege straten, smalle schachten
waar in een onverbiddelijk gericht
de zomer langzaam voor het najaar zwicht,
terwijl de huizen op het einde wachten.

Tegen de morgen is de strijd beslecht.
Een vage geur van heimelijk bederven
heeft aan de moede wind zich vastgehecht.

Tussen een handvol dunne zonnescherven
heeft zich de zomer moeizaam neergelegd
om eenzaam en onopgemerkt te sterven.

Naar buiten!
Gelukkig is in de natuur elk einde het startschot voor een nieuw begin. Dus trek je jas aan, sjaal om en hup het bos in! Echte herfst kun je maar een keer beleven en dat doe je buiten!

Lees ook:
Martin's blog: McFlurry egel
Martin's blog: Brengers van vrede
Martin's blog: Levende tuinen