Op pad met Martin...

Stadsecoloog Martin blogt maandelijks over onze Haagse stadsnatuur. 

Martin's blog: Under the Bridge

26-02-2019

Sometimes they feel, Like they don't have a partner, Sometimes they feel, Like their only friend, Is the city they live in. Er is geen enkel dier van wie het leven zo vervlochten is met de stad als… de stadsduif. Door velen geliefd en door nog meer mensen verfoeid.

Vliegende ratten worden het genoemd, maar is dat wel terecht? Stadsduiven zijn in ieder geval taaie survivalers die ongewild in onze steden terecht zijn gekomen en zich redden in een vijandige en giftige omgeving.

Gebraden rotsbewoners

De stadsduif stamt af van de rotsduif. Ongeveer 4500 jaar geleden is de mens in Noord-Afrika rotsduiven als huisdier gaan houden. Door selectie zijn er diverse vormen ontstaan die - biologisch gezien - nog steeds tot dezelfde soort behoren. We kennen dan ook tal van sierduiven, zoals pauwstaartjes, kroppers, tuimelaars, hoogvliegers, meeuwtjes enzovoorts. Ook werd er geselecteerd op het vermogen om op grote afstand de weg naar huis terug te vinden. Hieruit zijn de postduiven ontstaan. Duiven werden in steden ook gehouden voor consumptie en wellicht ook om hun mest waarmee moestuintjes werden bemest.

Dakloos en exotische uitstapjes

Het houden van duiven voor de consumptie raakte aan het einde van de 19e eeuw in onbruik en de duiven werden steeds meer aan zichzelf over gelaten. Waarschijnlijk scharrelden een deel van deze duiven zelf hun kostje bij elkaar en konden ze zo in de steden overleven. Ongetwijfeld werden de lokale groepen van deze duiven af en toe aangevuld met een verdwaalde postduif en zal er wel eens een onvoorziene romance zijn geweest met een exotisch aandoende pauwstaart of tuimelaar. Langzamerhand ontstonden er dus in vele steden van de wereld stadspopulaties van verwilderde huisdieren die heel goed waren aangepast aan het leven in de stad.

(Over)leven op een kunstmatige rots

Voor een (afstammeling van een) rotsduif is de stad niets anders dan een grote kunstmatige rots. Maar het is wel een veel vijandigere leefomgeving dan waarin de wilde neven van de stadsduif leven. Voedsel is er in overvloed. Niet altijd van de beste kwaliteit, want ook voor duiven is een dieet van patat, chips en oud brood niet erg gezond. Ook zijn er tal van geschikte broedplekken, al worden die door de mens (die de stadsduif zelf in de steden heeft losgelaten), steeds meer onbereikbaar gemaakt. 

Ronduit gevaarlijk

De stad is ronduit gevaarlijk voor de stadsduif. Overal zie je duiven die delen van poten missen of waarvan de poten beschadigd zijn. Waar het door komt weet ik niet, maar ik heb wel een vermoeden. In Italië ving ik eens een arme stakker die duidelijk pijn had aan een pootje en er niet meer op kon staan. Er bleek een dun nylondraadje om de tenen gewikkeld te zijn en een teen was al bijna geamputeerd.  Met een goedkoop nagelknippertje van een souvenirwinkeltje was het probleem snel opgelost.  De kans is groot dat een deel van de misvormde poten bij stadsduiven te maken heeft met alle rommel die een duif in de stad tegenkomt. En waarschijnlijk hebben de prikkers die we overal plaatsen er ook wel iets mee te maken.

Onbekende en oude bekende gevaren

In Parijs is aangetoond dat stadsduiven door het vele contact dat ze hebben met metaal langzaam metaalvergiftig op lopen. Dieren met donkere veren kunnen zich echter deels ontdoen van dat metaal door het op te slaan in hun veren. Stadsduiven worden dan ook steeds donkerder. Vergelijk ze maar eens met hun wilde neven buiten de stad. Het nieuwste gevaar voor de stadsduif is eigenlijk een oude bekende, de slechtvalk. De slechtvalk is net als de rotsduif een bewoner van rotsachtige gebieden. En heeft, soms met wat menselijke hulp, ook de kunstmatige rots als leefgebied ontdekt. Deze luchtacrobaat is een expert in het vangen van duiven.

Under the Bridge

In Den Haag hebben de dieren zich grotendeels terug getrokken onder de bruggen om te broeden. Daar zijn ze veilig voor mensen die hun nest willen verstoren, veilig voor katten en andere predatoren en veilig voor de slechtvalk. Ondanks dat ze door velen worden verfoeid en dat ze moeten leven van slecht voedsel in een stad vol gevaar, die zelfs giftig voor ze is, redden de stadsduiven zich prima. Het zijn op en top survivalers die een pact met de stad hebben gesloten. Het is de enige plek waar ze kunnen overleven, de enige plek die ze kennen.

They fly true her streets, 'Cause she's their companion, They fly through her hills, 'Cause she knows who they are, She sees their good deeds, And she kisses them windy, they never worry, Now that is a lie.

Blog van de stadsecoloog
Martin is stadsecoloog bij gemeente Den Haag. Via deze blog vertelt Martin maandelijks wat er speelt in de Haagse stadsnatuur. Ontdek de wondere wereld van het Haagse groen! Wil je meer blogs van Martin lezen? Kijk dan eens in onze rubriek Op pad met Martin

Cookie-instellingen