Het is volgens stadsecoloog Martin van den Hoorn van gemeente Den Haag in juni een bekend verschijnsel: bomen of struiken die zijn ingepakt in een soort spinnenrag. “Dit rag geeft aan dat de boom of struik is overgenomen door rupsen. Het rag maken ze om zichzelf te beschermen tegen vogels, hun grootste vijand. Het is eigenlijk een heel mooi natuurfenomeen.”

Bastaardsatijnrups
Zo is de bastaardsatijnrups gesignaleerd en zijn de waarschuwingsborden alweer geplaatst. “Voor de bastaardsatijnrups geldt een dringend advies: Vermijd contact! De brandharen van deze rups veroorzaken rode huiduitslag met bultjes en blaasjes en hevige jeuk. Raak ze daarom niet aan”, adviseert Martin.

De bastaardsatijnrups is de larve van een nachtvlinder die in de duinen leeft. De rups herken je aan een donkerbruine tot zwarte kleur, lange geelbruine borstelharen en twee rode stippen op de rug. De jonge rupsen nesten zich door een webachtig spinsel te maken in bomen of heesters, zoals de duindoorn, braam en meidoorn. In het voorjaar verlaten ze het nest.

Spinselmot
Ook de spinselmot ofwel de stippelmot is een fanatieke versierder van bomen, maar is in tegenstelling tot de bastaardsatijn- of de eikenprocessierups onschuldig en ongevaarlijk voor mens, struik en boom. “Dit nachtvlindertje legt eitjes in wilgenbomen en in struiken zoals de kardinaalsmuts en maakt een spinsel om zich te beschermen tegen vogels."

Stippelmotrupsen eten bladeren van bomen en struiken. Eens in de zoveel tijd komt het voor dat de motten ergens heel veel eitjes achterlaten en waarvan de minirupsjes massaal de winter overleven. "In het voorjaar is dan de boom in no-time ingepakt”, legt Martin uit.

Nadat de spinselmotrupsen uitkomen vliegen de motten uit. “Veel motjes worden opgegeten door vleermuizen of vogels. Is een boom dit jaar ingepakt, wil dat niet zeggen dat ze volgend jaar weer naar dezelfde boom terugkeren. Ze zijn zo kaalgevreten dat het niet slim is om er weer eitjes op af te zetten. De overlevers zoeken een andere boom.”

Eikenprocessierups
Dan is er nog de gevaarlijke eikenprocessierups, eveneens de larve van een nachtvlinder. ‘s Nachts gaat deze groepsgewijs, in processie dus, op zoek naar lekkere eikenbladeren. “Raak deze rups niet aan. Ze kunnen jeuk, rode ogen, bultjes of blaasjes op de huid veroorzaken. Gelukkig komt dit diertje in onze stad maar weinig voor, omdat we relatief weinig eiken in Den Haag hebben. Eiken houden niet van de zoute zeewind en verharding op hun wortels”, vertelt de stadsecoloog.

Zie je een nest?
Zie je een nest van de bastaardsatijn- of eikenprocessierups? Meld dit dan via het formulier Melding openbare ruimte of neem contact op met telefoonnummer 14070. Door snel in actie te komen, kan een ziekte of plaag zich niet verder verspreiden. Meer informatie over de rupsen vind je hier. 

Wat kun jij zelf doen tegen de bastaardsatijn- en eikenprocessierups?
Koolmezen zijn dol op rupsen. Dus hang een nestkastje voor ze op in je tuin of balkon. Op YouTube zijn filmpjes te vinden om zelf eenvoudig een nestkastje te maken voor een koolmees. Je kunt uiteraard ook een kant en klaar nestkastje kopen bij de Haagse Vogelbescherming.

Hoofdfoto: Pixabay