Voorspelbaarheid
Wij mensen houden van voorspelbaarheid. Onze straten zijn recht net als de muren van onze huizen. Gazonnetjes knippen we kort, de heg snoeien we twee maal per jaar. Orde en voorspelbaarheid geeft mensen een gevoel van veiligheid en controle. Deze orde zouden we ook maar wat graag aan de natuur opleggen. Duidelijke paden in het bos, bomen bij voorkeur strak in het gelid en geen struiken die ons het zicht ontnemen. De natuur heeft zijn eigen orde. Misschien niet onze orde, maar toch. Zo raakt een kale vlakte raakt als snel begroeid met grassen en kruiden. Enkele jaren later verschijnen de eerste boompjes en als je maar lang genoeg wacht komt er bos. En blijft er bos. Bijna altijd en overal. Behalve als het stormt.
Smaakmakers
Stormen en overstromingen zijn voor mensen heel vervelend, maar tegelijkertijd de smaakmakers van de natuur. Omgewaaide bomen in het bos brengen licht op de bosbodem en scheppen zo ruimte voor planten die slecht tegen schaduw kunnen. Dode bomen zelf zijn een bron van voedsel voor talloze paddenstoelen en insecten, die op hun beurt weer worden gegeten door zoogdieren en vogels. Sommige paddensoorten planten zich bijna alleen maar voort in de poeltjes die ontstaan wanneer een boom met kluit en al omgaat.
Stormen langs de kust woelen grote delen van de zeebodem om en brengen grote hoeveelheden schelpen, zeesterren en andere dieren aan land die als welkom voedsel dienen voor zeevogels en andere dieren die het strand bezoeken. De harde wind langs het strand zorgt voor een boomloze zone kort op de kust en blaast extra zand de duinen in. Overstromingen en kustafslag zorgen voor een nieuwe situatie waarin tal van aangepaste soorten hun plekje vinden.
Geen ruimte voor 'a great reset'
De vorming van de mooiste natuurgebieden in ons land is gepaard gegaan met enorm veel menselijk leed en materiele schade. De Biesbosch bijvoorbeeld danken we aan de Sint-Elisabethsvloed van 1421 en het verdronken land van Saeftinghe aan de Allerheiligenvloed van 1570. Het is dan ook niet gek dat er in onze tijd nauwelijks meer ruimte is om de natuur zijn gang te laten gaan. Om natuurlijke dynamiek na te bootsen, zijn we in Den Haag daarom druk bezig met maaien van weides en bermen, het opnieuw laten verstuiven van de duinen in het Westduinpark en het dunnen in de Scheveningse bosjes.
Een reset is prima, maar het moet wel een beetje voorspelbaar blijven.
Martin is stadsecoloog van gemeente Den Haag. Voor het Haagse Groen neemt hij je elke maand mee op pad, de stadsnatuur in. Meer blogs lezen van Martin? Dat kan op de pagina Op pad met Martin.