Mark wil het liefste dat bezoekers hun afval helemaal niet weggooien in het bos. Hij legt uit: “Mensen zijn te gast in zo’n natuurgebied. Eigenlijk is het gek om te verwachten dat iemand anders daar jouw afval ophaalt. Als je al afval mee het bos in neemt, moet het er ook weer uit.” Mark hoopt dat bezoekers zelf hun afval weer mee terugnemen. “Je blikje is na consumptie zelfs lichter geworden!”

Meer bezoekers, meer afval

Sinds de coronacrisis ziet Staatsbosbeheer het afval in het Haagse Bos toenemen met een derde. “Dat is onvoorstelbaar”, zegt Mark. “Ik weet dat de meeste bezoekers écht hun best doen om hun afval netjes op te ruimen. Bij een volle afvalbak zetten ze het vaak ernaast of erop.” Want die afvalbak zal wel snel geleegd worden, toch? Grote kans dat dat nog wel even duurt volgens Mark. “Sinds de coronacrisis legen we de bakken twee keer per week, maar daarvoor maar één keer. Goedbedoeld afval nabij de afvalbak wordt daardoor gemakkelijk zwerfafval.”

Afvalbakken vaker legen is geen optie

Afvalbakken vaker legen is geen optie volgens de Haagse boswachter: “Een vergelijkbaar bedrag als de natuurbeheersubsidie die Staatsbosbeheer ontvangt vanuit de provincie gaat op aan het opruimen van afval. Ik besteed al die euro’s liever aan bijvoorbeeld de verbetering van natuurgebieden voor grutto’s.”

Staatsbosbeheer werkt met 1.270 medewerkers hard om 273.000 hectare natuur in Nederland in stand te houden. De organisatie beschermt en ontwikkelt het groene erfgoed van Nederland. Mark: “Er is weinig ruimte voor groen in dit dichtbevolkte land. En de invloed van mensen is groot. Al het afval maakt dat alleen maar lastiger.”

Minder bakken, minder afval

Toch is Mark geen voorstander van meer afvalbakken in het bos. Integendeel, in zijn ogen staan er te veel afvalbakken. Hij legt uit: “Mensen weten dat afval niet thuishoort in natuurgebieden. Als in het bos geen vuilnisbakken waren, neemt het overgrote deel van de bezoekers het eigen afval weer mee. Maar als de bakken er wel staan, gooien we met hetzelfde gemak ons afval in de afvalbak. Afvalbakken trekken dus afval aan. Dat zie ook in het Haagse Bos, waar ik het meeste zwerfafval rondom de afvalbakken vind.”

Rommel in het bos levert irritatie op voor andere bezoekers, maar het is ook schadelijk voor planten en dieren. Mark: “Sommige dieren eten afval op, omdat ze denken dat het voedsel is. Een elastiekje lijkt voor vogels verdacht veel op een worm. Door afval te eten hoopt het zich op in hun maag, waarna ze verhongeren.” Maar zwerfafval kan ook op andere manieren gevaarlijk zijn voor dieren. Mark noemt de McFlurry-egel en de mondkapmeeuw, beiden te zien in het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam.

Op zoek naar restjes eten, bleven meerdere egels met hun stekels in de deksel van het ijsbakje steken. Ze stierven dan van de honger. Of ze liepen blind het water in en verdronken. De mondkapmeeuw is een meeuw die dood werd aangetroffen met een mondkapje om zijn poot gewikkeld. “Het zijn extreme voorbeelden”, zegt Mark. “Maar kraaien en meeuwen trekken vuilnisbakken open en eten alles wat eetbaar lijkt. Daarbij is ons voedsel ook ongezond voor dieren, vanwege hoge zout- en suikergehaltes.”

Zes vrachtwagens vol afval

Volgens Mark is zwerfafval niet alleen schadelijk voor dieren, maar ook voor planten. “Leg maar eens een afvalzak op je groene gazon. Het gras daaronder sterft af. Eén blikje is misschien klein en valt niet zo op, maar al die kleine stukjes tellen bij elkaar flink op. Vorig jaar haalde Staatsbosbeheer in het Haagse Bos alleen al zws vrachtwagens vol afval op. Als ik al dat afval in iemands tuin of op het Malieveld stort valt dat echt wél op. Kortom, vuil hoort niet in de natuur. Neem wat je mee de natuur inneemt ook weer de natuur uit.”

Tekst: Timo Meester
Beeld: Valerie Kuypers, Mark Kras, Het Natuurhistorisch

Dit verhaal verscheen eerder op de website www.schoondoenwegewoon.nl

Lees ook:
Een schoon strand, park of bos: dat is pas écht genieten
Blog: Wat neem jij mee naar huis?
Laat je mondkapje niet slingeren; denk aan de dieren en de natuur
Campagne: Maak van je mondkapje geen zwerfkapje
Trots op onze stadsnatuur