Wat is een eikenprocessierups?
De eikenprocessierups de larve is van een nachtvlinder. ‘s Nachts gaat deze groepsgewijs, in processie dus, op zoek naar voedsel. Dat zijn lekkere eikenbladeren. Vandaar de naam eikenprocessierups.
Waar in Nederland komt de eikenprocessierups vaak voor?
Vooral gemeenten in het oosten en zuiden van Nederland hebben veel overlast van de rups. Daar bestaat het bomenbestand soms wel voor 80% uit eiken. Vanuit het Kenniscentrum Eikenprocessierups wordt de ontwikkeling van de rups nauwlettend gevolgd. De eerste jonge rupsen zijn door het warme weer eind maart gesignaleerd in Nederland.
Komt de eikenprocessierups vaak voor in Den Haag?
Onze stad telt 121.000 ‘stadsbomen’. Dit zijn de bomen in plantsoenen, langs onze wegen, kades en lanen. Hier staan ongeveer 8.000 eiken tussen. Daarnaast staan er aardig wat eiken in onze bossen en parken. 8.000 eiken lijkt misschien veel, maar als je het vergelijkt met de gemeenten in het oosten en zuiden van ons land valt het best mee. In onze stad zijn de iep en de linde bijvoorbeeld veel populairder dan de eik. Hierdoor hebben we dus minder last van de eikenprocessierups, best logisch eigenlijk! In 2021 is bij 610 eiken een nest van de eikenprocessierups gevonden.
Is de eikenprocessierups al in Den Haag gezien?
Een gespecialiseerd bureau begint eind mei, begin juni met de inspectie van eiken. “Het heeft geen zin om het bedrijf eerder aan het werk te zetten omdat de nesten dan nog niet goed zichtbaar zijn. Zodra de experts een nestje zien, registreren ze dat en kunnen we ze weghalen”, zegt Peter.
Gemeente Den Haag gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen om de eikenprocessierups weg te halen.
Hoe bestrijdt de gemeente de eikenprocessierups?
“In Den Haag gebruiken we geen chemische bestrijdingsmiddelen om de eikenprocessierups weg te halen. De nestjes worden weggezogen en daarna verbrand”, zegt groenbeheerder Peter. “Omdat vogels, vleermuizen en insecten dol zijn op deze sappige rupsen, zorgen we er samen met onze stadsecologen voor dat de inrichting van ons groen nog aantrekkelijker wordt voor vogels, vleermuizen en insecten. Zo lost de natuur een deel van dit probleem vanzelf op.”
Hoe herken je een eikenprocessierups?
Als de rupsjes uit hun eitje komen, zijn ze oranje. Zodra ze ouder worden, krijgen ze een grijze kleur met lichtgekleurde zijden en lange brandharen. De eikenprocessierups wordt ongeveer 3 centimeter groot.
Wanneer veroorzaakt de eikenprocessierups overlast?
Als de rupsjes nog klein zijn, is er nog niets aan de hand. Ze hebben dan al wel haartjes maar nog niet de brandharen die overlast kunnen veroorzaken. “Als de temperatuur normaal verloopt dan komen die brandhaartjes rond juni. Dat is ook het moment waarop ze de opvallende nesten gaan vormen en goed zichtbaar worden voor mensen”, zegt Peter.
Je kunt de brandharen op je lichaam krijgen door direct contact met eikenbomen of nesten. Ook ‘schieten’ de rupsen hun brandharen actief af als verdediging. Maar ze kunnen ook door de wind of trillingen van het verkeer worden meegevoerd. Binnen 8 uur na het contact met de brandharen kun je klachten krijgen. Ook honden kunnen klachten krijgen zodra ze in contact komen met de brandharen. Houd je hond goed in de gaten of aangelijnd.
Hoe herken je de uitslag?
Op de huid ontstaan pijnlijke, jeukende uitslag van rode of roze ronde bultjes of blaasjes. Je kunt de uitslag overal op je lichaam krijgen, maar meestal is het op de armen richting de oksels, de hals, borst, buik en rug. Je kunt ook oogklachten of irritatie/ontsteking aan slijmvliezen krijgen.
Kool- en pimpelmezen zijn dol op eikenprocessierupsen.
Wat moet je doen als je een eikenprocessierups ziet?
Loop met een boog om de rupsen heen. “De bomen waar nestjes worden waargenomen, markeren we met een lint. Is dit nog niet gebeurd, dan help je ons door een melding openbare ruimte te doen”, zegt Peter. Zie je een nest? Maak een melding, zodat we de nesten kunnen verwijderen. Dat kun je doen via deze link.
Wat kun jij zelf doen aan de bestrijding van de eikenprocessierups?
Leg koolmezen en pimpelmezen in de watten en hang een nestkastje op in je tuin of op je balkon. Deze vogels zijn dol op eikenprocessierupsen en eten er het liefst heel veel van. Op YouTube zijn filmpjes te vinden om zelf eenvoudig een nestkastje te maken voor een koolmees. Je kunt uiteraard ook een kant en klaar nestkastje kopen bij de Haagse Vogelbescherming.
De bastaardsatijnrups is in town!
De bastaardsatijnrups is de larve van een nachtvlinder die in de duinen leeft. De rups herken je aan een donkerbruine tot zwarte kleur, lange geelbruine borstelharen en twee rode stippen op de rug. De bastaardsatijnrups is anderhalve maand geleden al gesignaleerd in onze stad, toen er zelfs nog geen bladeren aan de struiken zaten. De jonge rupsen nesten zich door een webachtig spinsel te maken in bomen of heesters, zoals de duindoorn, braam en meidoorn. De gemeente knipt zoveel mogelijk aangetroffen nesten weg. De brandharen van de bastaardsatijnrups veroorzaken rode huiduitslag met bultjes en blaasjes en hevige jeuk. Raak ze daarom niet aan.
Toch in aanraking gekomen met de brandharen? Tips van de GGD:
- Spoel de huid en ogen goed met water of strip de huid met plakband;
- Ga niet krabben of wrijven. Dit verergert de klachten;
- Was kleding die in aanraking is gekomen met brandharen grondig, liefst op 60ºC.
Maak een melding!
Zie je een nest? Maak een melding, zodat we de nesten kunnen verwijderen. Dat kun je doen via deze link.
Lees ook:
Lekkere snack! Vogels helpen ons in strijd tegen eikenprocessierups
Spuiten maar! Waarom krijgen 8.100 iepen een prikje?
Nieuwsbrief
Niets meer missen van onze verhalen over het Haagse Groen en de stadsnatuur? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Aanmelden