Het ziet er misschien een beetje raar uit: een groepje volwassenen op de hoek Valkenboskade en Loosduinsekade dat ijsblokken de gracht in gooit. Het is nuttig ‘vermaak’. De ijsblokken moeten Eelco Bavelaar en Arthur Hagen van Waterbeheer van de gemeente laten zien hoe het water stroomt in de Loosduinsevaart.

Die informatie hebben zij nodig voor hun experiment met de plasticvanger. Deze fuik komt strategisch in het water te liggen en vangt het zwerfafval op dat door stroming en wind wordt meegenomen. Door de proef met de ijsklonten moet duidelijk worden waar de plasticvanger het meeste afval af kan vangen. 

Plastic is gevaarlijk voor dieren

Met de plasticvanger bindt de gemeente de strijd aan met zwerfafval in onze grachten, sloten en vijvers. Zwerfafval in het water oogt niet alleen onverzorgd - het hoopt zich vaak op in de hoeken van een gracht, het is ook nog eens gevaarlijk en schadelijk voor planten en dieren. Zij eten het op of raken erin verstrikt.

“Watervogels kunnen plastic inslikken waarna het zich ophoopt in hun maag. Het hongergevoel verdwijnt en de dieren gaan dood met een volle maag met plastic. Of ze raken erdoor bekneld. Iedereen kent wel de plaatjes van een eend met plastic om de snavel, hals of poten”, zegt stadsecoloog Martin van den Hoorn.

Het water is onderdeel van het ecosysteem in onze stad. Onze flora en fauna zijn gebaat bij een zo schoon mogelijke omgeving en zo min mogelijk onnatuurlijke stoffen. "Het is daarom echt belangrijk dat we ons water goed schoonhouden”, zegt Martin.

Kwaliteit op peil houden

Er zijn doorlopend schoonmaakploegen bezig om het afval weg te halen. Maar die komen niet overal bij. Voor zwerfafval is het water een soort eindpunt: het waait er gemakkelijk in, maar komt er niet vanzelf uit. "Het vuil aan de oppervlakte is makkelijk te verwijderen, dat zien we, maar in het water zweeft best nog veel plastic. Dat eindigt vaak op de bodem of breekt af tot microplastics, kleine kunststofdeeltjes die slecht oplossen en niet meer afbreken. Dat zwevende plastic gaan we er nu proberen uit te vangen met de plasticvanger”, legt Arthur uit.

Voorkomen beter dan genezen

Mocht de proef slagen, dan komen er op verschillende plekken in Den Haag plasticvangers in het water. Het is een aanvulling op de vele andere activiteiten van de gemeente die de kwaliteit van het water op peil moet houden of verbetert. Zo zijn lozingen aangepakt, is het riool op orde gemaakt en zijn er natuurvriendelijke oevers aangelegd. Hoe mooi en innovatief de plasticvanger ook is, liever zouden ze ‘m helemaal niet nodig hebben. “We zien het liefst helemaal geen afval op straat en in het water terecht komen. Voorkomen is beter dan genezen”, zegt Arthur.

Beeld van de proef: Valerie Kuipers
Tekst: Merijn van Grieken

Lees ook:
Laat je mondkapje niet slingeren; denk aan de dieren en de natuur
Maak van je mondkapje geen zwerfkapje
Fleurige containerstuintjes maken straat groener en schoner