Waarom is de Japanse Tuin maar acht weken per jaar open?

09-10-2018

Twee keer per jaar is de Japanse Tuin een paar weken open voor het publiek. Iedereen kan dan volop genieten van de prachtige en zeldzame bomen en planten. Maar waarom is de tuin eigenlijk maar zo weinig open? Wij mochten even buiten kijken bij tuinman Nelis, hij weet alles over de tuin.

In Japan is hij nog nooit geweest, maar dat maakt voor Nelis niks uit. Vanwege zijn werk waant hij zich iedere dag wel een beetje in Japan. Al twintig jaar werkt hij als tuinman in de Japanse tuin op het landgoed Clingendael en als er iemand is die veel over de tuin weet, dan is het Nelis wel.

"Bij Japanse bomen en planten is de gelaagdheid erg belangrijk. Je moet er doorheen kunnen kijken"

De fijne kneepjes van het vak leerde Nelis van zijn voorganger. In de eerste vier jaar werkten zij samen in de tuin en leerde Nelis alles wat hij moet weten om een Japanse tuin te kunnen onderhouden. Vooral het Japans snoeien is een vak apart. Omdat de tuin vol staat met bomen en planten van soms wel meer dan 100 jaar oud, is het niet mogelijk om met een hoogwerker te werken. Dat betekent: de boom in als er gesnoeid moet worden. "We hebben heel lang gewerkt met een Japanse tuinarchitect die dat deed. Van hem ik heb veel geleerd. Maar in de bomen klimmen doe ik niet, ik snoei alleen op ooghoogte. En dat is al lastig genoeg. Japans snoeien gebeurt heel precies. De Japanners bekijken tak voor tak, blad voor blad en laag voor laag. Sommige takken zijn heel oud, die kun je niet zomaar snoeien, want het duurt lang voordat zo’n tak weer is aangegroeid. En bij Japanse bomen en planten is de gelaagdheid erg belangrijk. Je moet er doorheen kunnen kijken."

Japans snoeien gebeurt heel precies

"Ik heb er een dagtaak aan, maar daarna ziet de tuin er wel weer spik en span uit. Je moet het bijhouden"

Het blijft niet alleen bij snoeien. Nelis heeft zoveel taken meer. Hij start zijn dag altijd met een ronde door de Japanse tuin. "Ik kijk of er geen schade is. Zijn er geen mensen over het hek geklommen, liggen er geen peuken in de tuin? Ik check of er geen steentjes en bloemetjes op het dak van het paviljoen liggen en ik controleer de vuilnisbakken. Daarna hark ik alle paden, er liggen op dit moment veel bladeren en eikeltjes in de tuin. Ik heb er een dagtaak aan, maar daarna ziet de tuin er wel weer spik en span uit. Je moet het bijhouden."

Nelis start zijn dag altijd met een ronde door de tuin

"In het najaar is de Japanse Esdoorn felrood en als de zon erop schijnt is ie net zo felrood als het bruggetje"

Daar heeft Nelis nu ook de tijd en ruimte voor. Nu de tuin weer is gesloten, is het er eindelijk rustig. "Kijk! Daar loopt een eekhoorntje, zie je dat? Die laat zich hier niet zo snel zien als de tuin open is voor publiek. Dan kan het hier, vooral in de weekenden, erg druk zijn. Zowel in het voor- als najaar. In het voorjaar heeft de tuin veel felle kleuren in zich, in de zomer is de tuin vooral erg groen en in het najaar komen de herfstkleuren tevoorschijn. De Japanse Esdoorn is dan felrood en als de zon erop schijnt is ie net zo felrood als het bruggetje. De tuin is echt in alle jaargetijden mooi en fotogeniek, en trekt altijd veel bezoekers. Als we open zijn natuurlijk. En dat is maar acht weken per jaar."

"In de periode dat de tuin gesloten is, heb ik veel onderhoudswerkzaamheden"

De Japanse tuin is zes weken geopend in mei/juni en twee weken in oktober. Waarom maar zo kort? Is het nodig dat de tuin zo lang gesloten is voor publiek? Nelis: "In de periode dat de tuin gesloten is, heb ik veel onderhoudswerkzaamheden. Ik vertelde al over het snoeien. De takken vliegen je dan om de oren, dat kan echt niet als we hier bezoekers hebben. Maar ik maak ook de sloten schoon, zodat het water weer helder is en de Japanse bomen weer mooi in het water kunnen weerspiegelen. Ook planten we nieuwe bomen en voeren we reparatiewerkzaamheden uit. Dat doe ik niet zelf hoor, mijn opdrachtgever Ariën Tuin is dan aan zet."

Hup … kaplaarzen aan en de sloot in. Nelis maakt ieder jaar de sloten schoon.

"Met een tuin waarin zulke oude bomen en planten groeien, moet je echt zorgvuldig omgaan"

"Als we veel bezoekers hebben gehad in de tuin, dan zie je dat meteen. Ook al zijn veel paden omheind, bezoekers ontkomen er soms niet aan een stap op zij te doen als het pad te vol raakt. Met als gevolg, zeker na een paar dagen, dat delen van het mos zijn vertrapt. En nou kan mos nog best een stootje hebben, maar wordt er te vaak op gestapt, dan ga je dat echt zien. En dat is zo zonde. Daarom kan de tuin maar voor een korte periode bezoekers aan, anders beschadigt ie gewoonweg te veel. Met een tuin waarin zulke oude bomen en planten groeien, moet je echt zorgvuldig omgaan."

Nelis houdt van zijn werk. Hij zorgt ervoor dat de tuin er altijd weer goed uitziet

Wist je dat:

  • ...de Japanse tuin de oudste Japanse tuin is in Nederland? En met een oppervlakte van 6.800 vierkante meter is het ook de grootste.

  • ...de Japanse tuin de privétuin was van de baronesse van Brienen (1871-1939)? Alleen genodigden mochten de tuin betreden. De tuin was dus vroeger helemaal nooit open voor publiek. Dat is pas sinds de jaren '60.

  • ...de tuin ook wel een Japonaiserie wordt genoemd? Het is een andere naam voor een tuin in de Japanse stijl.

  • ...er naast Aziatische planten en bomen ook eiken, dennen en beuken in de tuin staan en er wel 100 verschillende soorten mos groeien

Meer weten? 
Is het je nog niet gelukt om een kijkje te nemen in de Japanse Tuin? Geen zorgen; de tuin is van 12 tot en met 27 oktober weer open. En in de tussentijd kun je van de vele andere, mooie natuurgebieden in het Haagse groen genieten. Maak bijvoorbeeld een mooie wandeling op landgoed Clingendael of in park Ootserbeek. Of ga op duinsafari in Meijendel of het Westduinpark. Meer weten over deze natuurgbieden? Kijk dan eens op de website van de gemeente Den Haag

Tekst: Alice Moore
Fotografie: Fleur Beemster

Cookie-instellingen